تاریخچه باقلوا: این شیرینی خوشمزه از کجا می آید که سفره عید فطر در بوسنی و هرزگوین بدون آن غیر قابل تصور است

رشته های نازک و برگ دار پر از آجیل و موادی که در دهان ما آب می شود، بسیاری نمی توانند مقاومت کنند، و وقتی از لذت های خوراکی غافل شویم، باقلوا می تواند تاریخچه ای غنی داشته باشد و عنوان یکی از خوشمزه ترین غذاهای سنتی لبنان را به خود اختصاص دهد.

معجزه بین النهرین

در حالی که همه، از بالکان، یونانی، ترک تا ارمنی، ادعا می کنند که ابتدا باقلوا درست کرده اند، به نظر می رسد که این اعتبار باید به دست آشوریان بین النهرین (منطقه ای متشکل از عراق، سوریه، ایران و ترکیه کنونی) باشد. دانشمندان بر این باورند که این لحظه جادویی در تاریخ بشر در حدود قرن هشتم قبل از میلاد اتفاق افتاد، زمانی که اولین باقلوا در شرایط نسبتاً روستایی، در اجاق‌های هیزمی ساخته شد.

ریشه نام “باقلوا”

از آنجایی که در مورد ریشه باقلوا نظرات مختلفی وجود دارد، ریشه نامگذاری آن نیز مورد بحث است. کلمه باقلوا از ترکی عثمانی وام گرفته شده است.

ریشه شناسان ترکی ادعا می کنند که ریشه ترکی دارد (baklağı یا baklağu)، در حالی که برخی می گویند که “باقلوا” می تواند از ریشه مغولی کلمه “bayla” به معنای گره زدن، پیچیدن، انباشته کردن آمده باشد.

بر اساس منبعی دیگر، ارامنه اصرار دارند که کلمه “باقلوا” ریشه ارمنی دارد، زیرا به نظر می رسد با کلمه ارمنی “باخ” به معنای روزه دار و “حلوا” به معنای شیرین مرتبط باشد.

هرکسی  باقلوای خودشو داره

در زمان های قدیم، ملوانان و بازرگانان یونانی از بازدیدکنندگان دائمی بین النهرین بودند و طولی نکشید که طرفداران پر و پا قرص این غذای لذیذ شدند. آنها نه تنها باقلواهای زیادی را که می توانستند به خانه ببرند، بلکه حتی دستور پخت آن را هم به دست آوردند و تا قرن سوم قبل از میلاد باقلوا در تمام خانواده های ثروتمند یونانی ساخته و سرو می شد.

یونانی‌ها حتی با تسلط بر هنر پهن کردن خمیر بسیار نازک، به طور قابل توجهی این غذای محبوب را بهبود بخشیده‌اند. این خمیر کامل فیلو نامیده می شد که کلمه یونانی به معنای برگ است، با توجه به نازک بودن فوق العاده آن.

اخبار در مورد باقلوا باورنکردنی به سرعت پخش شد و به زودی همه، از ایرانیان باستان، رومی ها گرفته تا آسیایی ها و شمال آفریقا، باقلوا را درست کردند و از آن لذت بردند، اغلب با تغییرات ظریف آن.

اعراب گلاب و هل اضافه می کردند، در حالی که ارمنی ها میخک و دارچین را ترجیح می دادند. همچنین در ایران شیرینی‌پزان معروف باقلوای الماسی شکلی اختراع کردند که داخل گردوی آن با میوه‌های یاس تند می‌شد، در حالی که در آلبانی بیشتر باقلوا را بدون گردو در فیلینگ درست می‌کنند.

زمان تغییر

با روی کار آمدن امپراتوری عثمانی در قرن چهاردهم، تاریخچه باقلوا برای همیشه تغییر خواهد کرد. تقریباً تمام فرهنگ‌هایی که نسخه‌های خود را از باقلوا توسعه دادند و به کمال رساندند، در داخل مرزهای عثمانی بلعیده شدند، که در واقع به معنای تثبیت تولید باقلوا بود. در حالی که بسیاری این دوره را زمانی می‌دانند که هنر باقلواسازی “از بین رفته”، برخی دیگر این دوره را کامل شده می‌دانند.

قدیمی‌ترین سوابق باقلوا در یادداشت‌های آشپزخانه کاخ توپکاپی یافت می‌شود که بر اساس آن در سال 1473 در کاخ پخته شد و هنگامی که امپراتوری عثمانی سرانجام در اوایل قرن بیستم سقوط کرد، باقلوا سرانجام در سراسر اروپا و فراتر از آن گسترش یافت.

بیشتر از خوراکی های خوشمزه

اگر طعم شگفت انگیز باقلوا برای شما کافی نیست، فواید سلامتی بسیار ارزشمندی در میان غذاهای لبنانی نیز دارد. گردو، آجیل کاج و بادام سرشار از چربی های غیراشباع هستند که می توانند به کنترل کلسترول کمک کنند و منبع عالی ویتامین E، مس، منیزیم و اسید فولیک هستند. شیرینی فیلو باقلوا کم کالری بوده و فاقد چربی های ترانس و چربی های اشباع شده است.

فقط ثروتمندان آن را می خوردند

باقلوا فوق العاده گران قیمت و خوراکی لذیذی بود که درست کردنش نیاز به زمان و تلاش دارد، بنابراین همان غذای دیگری است که با ثروتمندان همراه است حتی امروز در ترکیه این تعبیر رایج است که می گویند «آنقدر پولدار نیستم که هر روز باقلوا بخورم»

علاوه بر باقلواهای سنتی “معمولی”  اغلب  باقلواهایی با فندق، پسته، شکلات، بادام، نارگیل نیز پیدا می شود. یکی از معروف ترین باقلواهای ترکیه باقلوای خامه ای یا شعبیات است، در حالی که می توانید به راحتی باقلوای هویج یا کدو حلوایی پیدا کنید.